مهمانی فامیلی

مهمانی فامیلی فامیلی

آداب میزبانی و میهمانی در آموزه های قرآن مهمانی فامیلی

قرآن , کتابی جامع و بی نقص است . مهمانی فامیلی همین خصوصیت قرآن است که چیزی از جزئیات معاش آدمی را فرو نگذاشته است . در حقیقت , قرآن و اسلام , سبک معاش تندرست و صحیح را به مردمان ارائه می دهند .

مهمانی فامیلی سبک معاش در اسلام براساس هدف ها متعالی آفرینش هستی و آدم تعریف و تبیین شده و لذا براساس محورهائی زیرا فطرت بشری , عدالت و عقلانیت و مثل آن سامان یافته است و در کلیات دستخوش تغییر‌و تحول نمیشود ; چون این کارها , قسمتی از کارها ثابتی است که زمان و مکان در آن تاثیری ندارد و فقط اموری تغییر تحول می‌یابد که در دام مقتضیات زمان و مکان قرار میگیرند .

مهمانی فامیلی اسلام باتوجه به فطرت انسان گاه در جزئیات هم دخالت می نماید و این جور نیست که سبک معاش راتنها در بخش کلیات و سطح ها خوب تبیین نماید , بلکه به حوزه های کوچک خیس و جزئی خیسهم وارد می شود و حتی‌د‌ر حوزه آداب افزون بر خلق دستورهایی را ارائه میدهد . یکی‌از این موضوعات دوچندان ریز و ظریف و لطیف در سبک معاش , آداب ضیافت است که در نشانه‌ها قرآنی به گونه هایمختلف به‌این قضیه پرداخته شده‌است .

● آداب ضیافت و میزبانی

مهمانی فامیلی همانند هر کار دیگر , آدابی دارااست که در‌صورتی‌که بدان کار شود , به آدم ها در وصال به مقصد و قرار به دست آوردن در مسیر صحیح خدایی شدن یاری اکثری می نماید ; چون آدم در رابطه ها اجتماعی است که خویش را کاملا تعریف می نماید و اساسا نام‌و‌نشان , صرفا در سایه شناسایی دیگری معنی می‌یابد و نام و نشان یابی در سایه آن محقق می شود , شخصیت هر کسی در جامعه صورتبی نقص پیدا می نماید . از این رو حوزه مسایل و مباحث اجتماعی و تعاملات انسانی اضافه مورد دقت و اهتمام قرآن و اسلام است . بعضی از آداب ضیافت و میزبانی به قرار تحت است : ( علیه هر یک از آدابذکر شده مرجع قرآنی آن آمده است )

۱ – دعوت :مهمانی فامیلی بشر در حالتی‌که بخواهد ادب ضیافت را رعایت نماید , از به عبارتی آغاز نباید بی دعوت جایی برود . ( احزاب , آیه ۵۳ )

۲ – استقبال از میهمان : مهمانی فامیلی صاحبخانه به استقبال و پیشواز تا رمز در منزل بیاید و به گرمی میهمان را به باطن منزل دعوت نماید . ( به عبارتی سوره )

۳ – بی تعارف و واضح : مهمانی فامیلی صاحب خانه در شرایطی‌که آمادگی ضیافت ندارد , بایستی تعارف را کنار بگذارد و روشن از عدم قابلیت و امکان و یا این که عدم آمادگی خویش برای پذیرائی به میهمان بگوید . (نوروروشنایی , آیه۲۸ )

۴ – عدم حزن : هنگامی بی دعوت قبل به ضیافت رفتید , در شرایطی که میزبانی آمادگی ضیافت نداشت و شمارا برگردانید , غمگین نشوید و پوزشش را بپذیرید و برگردید . ( به عبارتی آیه )

۵ – توقع : زمانی بی دعوت قبل جایی رفتید , در خانه درانتظار بمانید تا صاحبخانه رسد و در را بر روی شما بگشاید . ( حجرات , آیه۵ ) براین اساس بسیار در نزنید و این پا و آن پا نکنید که چرا دیر کرده و در راگشوده نکرده است , ممکن است صاحب خانه مهیا نیست و میخواهد منزل یا این که خویش را برای ورود شما فراهم نماید و یا این که با خانواده اش مشاوره نماید و نظرشان را در رابطه با ضیافتناخوانده شما جویا شود .

۶ – فارغ از اذن وارد نشدن : تازمانیکه صاحبخانه به استقبال شما به در خانه نیامده , شما وارد منزل نشوید چه بسا در‌صورتی‌که از پیشین دعوت شده باشید . ( احزاب , آیه۵۳ و حجرات , آیه۵ )

۷ – پیشتازی در درود و تحیت : هرگاه صاحب خانه شمارا به باطن منزل فراخواند هنگام ورود درود نمایید . ( نور و روشنایی , آیه۶۱ )

۸ – جواب گویی به تحیت و درود : در صورتی‌که وارد منزل شدید هر کس در منزل بر شما درود کرد , شما به درود ایشان به گرمی و به سلامی خوب تر جواب گوئید و خوشرویی خویش را با درود خوب ترنشان دهید . ( النساء , آیه۸۶ )

۹ – نشستن : صاحبخانه هر جا اعلام‌کرد بنشینید به عبارتی جا بنشینید ( مجادله , آیه۱۱ ) و تعارف را کنار بگذارید , چون احتمال دارد صاحب خانه معذوراتی داشته باشد که میخواهد شما آن جایی که معین کرده بنشینید و بی اجازه و اذن جا به جا نشوید مگر اینکه دوچندان محاوره ای باشید و با خصوصیات و کردار فرد و هم شرایط منزل و خانواده شناخت داشته باشید که درین مورد ها نیز خوبتر است ادبضیافت را به جا آورده و خودسرانه جا به جا نشوید . به عهد و پیمان دارای اسم و رسم میهمان بایستی خویش را اسیر میزبان بداند خیر اینکه صاحبخانه اسیر میهمان شود .

۱۰ – جا دادن به دیگری : در ضیافت همگانی خیس , هر نو واردی با دیده , دنبال جایی می شود . در‌این حالت خوبتر است که به‌این افراد تعارف نمائید و جا بدهید و نگوئید که صاحب خانه با آوردن اینمیهمان جا را تنگ نموده است . درصورتی که کسی درخواست جایی کرد به وی جا بدهید . ( مجادله , آیه۱۱ )

۱۱ – احترام : به هر هر که وارد شد احترام بگذاریم و با درود و تحیت به استقبال کلامی وی برویم . ( به عبارتی آیه )

۱۲ – بلند شدن به پای میهمان : به احترام و بزرگداشت نو واردان بلند شویم . ( به عبارتی آیه ) در شرایطی که میهمان نو وارد مومنی است بیشتر بزرگداشت و احترام کنیم و در بلند شدن و اعمال دیگر پیشتاز باشیم .

۱۳ – عجله در پذیرایی : در صورتی‌که میهمان وارد شد , در پذیرایی عجله نمائید چه بسا با یک استکان آب و شربت . در‌حالتی که میهمان به دعوت شما وارداتی در تنظیم طعام عجله فرمایید و به کمکهمسرتان بشتابید و به وی در تنظیم خوراک امداد فرمایید . ( ذاریات , آیه۲۶ )

۱۴ – دیده توقع خوراک نبودن : میهمان هنگامی وارد شد , دیده توقع فوری خوراک نباشد و دیده بدین ظرف و آن ظرف ندوزد که خوراک فراهم است یا این که خیر و یا طعام چه است . ( احزاب ,آیه۵۳ )

۱۵ – امداد به همسر : در تنظیم خوراک برای میهمان به خصوص ضیافت های ناگهانی به همسرتان یاری دهد . ( به عبارتی آیه )

۱۶ – غذای حلال : غذایی که صاحب خانه تهیه و تنظیم می نماید بایستی حلال , منزه و طیب باشد . ( بقره , آیه ۱۷۲ و مومنون , آیه ۵۱ و نشانه‌ها دیگر )

۱۷ – شایسته ترین خوراک : در پذیرایی از میهمان سخت کوش باشید و شایسته ترین خوراک را تنظیم نمایید , چنان که حضرت ابراهیم ( ع ) چه بسا برای مدعوین سرزده اش گوساله ای تپل و چله رامیکشد و به امداد همسرش کباب می کند . ( ذاریات/۲۶ )

۱۸ – سفره پرتاب کردن : سفره را پیش میهمان ببرید و بیندازید , خیر این‌که میهمان را از جایی بلند فرمایید و به جایی دیگر ببرید و بگویید : بفرمایید این جا . ( به عبارتی آیه )

۱۹ – تعارف کردن : صاحبخانه هنگامی سفره پهن شد , تعارف نماید تا میهمان دست به خوراک موفقیت . ( ذاریات , آیه ۲۷ )

۲۰ – میزان نگه داشتن در تناول کردن و نوشیدن و دوری از حیف‌و‌میل : در میل کردن و نوشیدن مقدار نگه دارید و به پاره ای بخورید که مصداق حیف و میل و زیاده روی نباشد . ( اعراف , آیه ۳۱ ) اکثری ازمردمان زیرا به ضیافت می روند زیاده روی مینمایند و این بدور از ادب ضیافت است .

۲۱ – دوری از جاری شد و پاش و تبذیر : صاحبخانه در تنظیم طعام بایستی میزان نگه دارااست و آن قدر طعام و خوراکی تنظیم نکند که خورده نشده و بدور ریخته شود . تفاوت حیف‌و‌میل و تبذیر این است که حیف‌و‌میل یعنی هرگونه زیاده روی در هر کار و فکری چه بسا کارها اعتقادی , البته تبذیر این است که فرد نعمتی را به کارگیری نکند و تباه و ضایع سازد . بذر به معنای پاشیدن است . غذاهایی که دوچندان از حد ومقدار تنظیم و آن گاه در سطل آشغال ریخته می شود مثال بارز و صریح تبذیر است . افرادی که تبذیر می نمایند عزیزان و یاران ابلیس می‌باشند و در مسیر شیطانی قدم بر می دارا‌هستند ; از این روآفریدگار اشخاصی را که تبذیر می نمایند و جاری شد و پاش در معاش دارا هستند دوست نمیدارد . ( اسراء , آیه ۲۷ )

۲۲ – تناول کردن غذای منزه و پاکیزه : در هنگام میل کردن اعتنا نمایید که هر چیزی را نخورید ( عبس , آیه ۲۴ ) بلکه طعامی تمیز و پاکیزه بخورید . ( مومنون , آیه ۵۱ و بقره , آیه ۱۷۲ )

۲۳ – شکر و قدردانی : بعد از میل کردن طعام شکر معبود گویید و سپاسگزار صاحبخانه باشید ( بقره , آیه ۱۷۲ ) و غر نزنید که‌این چه غذایی بوده است .

۲۴ – بزرگداشت میهمان : صاحبخانه و هم همسرش برای بزرگداشت و احترام به مهمانها بر رمز سفره و یا این که رمز درب اتاق حاضر شود . ( ذاریات , آیه ۲۶ , ۲۷ و۲۹ )

۲۵ – خوشگویی : صاحبخانه و میهمان همانطور که خوشرویی می نمایند خوشگو باشند و نیکو و قشنگ حرف بگویند که شور آفرین باشد و دلگیر , صحبت نگویند . ( به عبارتی آیه ها )

۲۶ – بخورید و بروید : هنگامی خوراک خوردید بروید ( احزاب , آیه ۵۳ ) و برای حرف اعلام کردن نمانید که‌این کار حتی موجب اذیت میزبان و صاحب خانه شود و وی در رودربایسی قرار گیرد و مبتلامعذوریت شود .

۲۷ – اذن به دست آوردن : بعداز طعام تناول کردن و هنگام رفتن از صاحب خانه اذن خروج بگیرید . ( روشنایی , آیه ۶۲ ) پس در شرایطی‌که صاحب خانه اذن رفتن اعطا کرد بروید وگرنه معطل باشید تاصاحب خانه اجازه خروج بدهد . ( به عبارتی آیه )

۲۸ – ملاحظه صاحب خانه : میهمان همواره می بایست ملاحظه اکنون صاحب خانه را بکند . ( به عبارتی آیه )

براین اساس آنچه ابلاغ شد صرفا بخشی از آداب ضیافت و میزبانی در قرآن است که فهرست وار ذکر شوید و هوا داران می‌توانند به کتابهای اخلاقی و تفسیری مراجعه نمایند .

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن